Uygulamalı Davranış Analizi psikoloji biliminin 1960’lı yıllarda ortaya çıkmış dallarından biridir. Bugün dünyada pozitif davranış terapisi olarak adlandırılmaktadır.
UDA’yi kimler uygulayabilir?
ABA/UDA terapistleri Board Certified Behaviour Analyst (BCBA) ya da Board Certified Assistant Behaviour Analyst (BCaBA) sertifikası almış uzmanlar tarafından yetiştirilirler. Terapistler öğrenme bozukluğu olan çocuklarla ya da yetişkinlerle çalışırken davranış bilimleri hakkında teorik bilgiler edinmenin yani sıra veri tutma, bu teorileri öğrenme bozukluğu olan bireylerle uygulama fırsatı bulurlar.
Terapistler daha sonra bugün dünyada Uygulamalı Davranış Analizi alanında sertifika verme yetkisi olan nadir kurumlardan biri olan Board of Certified Behaviour Analysts (Sertifikali Davranis Analistleri Heyeti) tarafından hazırlanan bir sınava girerek Registered Behaviour Technician (RBT) sertifikası alırlar. RBT’ler ancak bir davranış analisti gözetiminde çalışabilir. Kendi baslarına herhangi bir program yaratma yetkileri yoktur.
RBT eğer ilişkili bir alanda yüksek eğitim görmüş ise, heyet sertifikalı bir davranış analistinin gözetiminde 1000 saatlik pratik eğitimini tamamlar ve yine heyetin açmış olduğu bir sınava girerek BCaBA, yani asistan davranış analisti olur. RBT eğer ilişkili bir alanda hem yüksek eğitim görmüş, hem de yüksek lisans yapmış ise heyet sertifikalı bir davranış analistinin gözetiminde 1500 saatlik pratik eğitimini tamamladıktan sonra BCBA yani heyet sertifikalı davranış analisti olur.
Gerek RBTler, gerekse BCaBA ya da BCBAler, tıpkı doktorlar ya da psikiyatristler gibi, hasta haklarını vurgulayan kati etik kurallar altında ve heyet denetiminde çalışırlar.
Dünyadaki tüm davranış terapistlerinin ve davranış analistlerinin bağlı olduğu kurum olan ve merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Sertifikalı Davranış Analistleri Heyeti (Board of Certified Behaviour Analysts) 2023’ten itibaren ABD dışındaki davranış analistlerine sertifika vermeyi durduracağını açıkladı. Bunun üzerine İngiltere’de Society of Behaviour Analysts (UK-SBA) kuruldu ve 2023’ten itibaren sertifika verme çalmalarına başladı. Türkiye’de benzer çalışmaları UDADER yapmaktadır.